Sau sinh mổ, mẹ nên ăn gì để sức khỏe mau hồi phục, vết mổ mau lành sẹo, đặc biệt là có nhiều sữa nuôi em bé? Cùng tham khảo ngay gợi ý các món ăn ở cữ cho mẹ sinh mổ trong bài viết dưới đây nhé!
Mẹ sinh mổ cần ăn gì, kiêng ăn gì?
Để chọn được món ăn ở cữ cho mẹ sinh mổ phù hợp thì bạn cần biết mẹ sinh mổ cần ăn gì và kiêng ăn gì.
Mẹ sinh mổ cần ăn đa dạng thực phẩm để tạo cảm giác ngon miệng, đồng thời, cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể. Đặc biệt, ưu tiên các loại thực phẩm giàu sắt, kẽm, vitamin A, C, D và E.
Mẹ sinh mổ cần ăn đa dạng và đầy đủ dưỡng chất
Trong các món ăn ở cữ cho mẹ sinh mổ, cần tránh xa thực phẩm chế biến sẵn như thịt nguội, giò chả, xúc xích, pa tê,… Những thực phẩm này chứa nhiều phụ gia, hương liệu, chất bảo quản, không tốt cho sức khỏe và dễ gây ra các vấn đề về tiêu hóa.
Ngoài ra, các thực phẩm dễ hình thành sẹo lồi như đồ nếp, lòng trắng trứng, rau muống,… cũng cần tránh. Tốt nhất là đợi đến khi vết mổ lành hoàn toàn thì mới đưa vào thực đơn ăn uống hàng ngày.
Đặc biệt, mẹ sau sinh, bao gồm cả sinh thường lẫn sinh mổ không nên tiêu thụ các loại thực phẩm mà bản thân có tiền sử dị ứng. Đồng thời, thức uống có cồn, thức uống chứa caffein như rượu bia, nước ngọt, cà phê,… cũng cần tránh để không ảnh hưởng đến quá trình hồi phục sau sinh cũng như đảm bảo an toàn cho sức khỏe của cả mẹ và em bé.
Canh rau ngót nấu thịt nạc - Món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh
Canh rau ngót là một trong những món ăn lợi sữa hàng đầu. Trong rau ngót chứa hàm lượng cao các loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho mẹ sau sinh nhất là mẹ sinh mổ. Rau ngót có tính mát, giúp vết thương chóng liền miệng. Còn thịt nạc giàu protein giúp tái tạo tế bào, hình thành lớp da non, chóng lành vết mổ sau sinh cho mẹ.
Thịt nạc bình thường sẽ rất khó ăn nếu chỉ rang hoặc luộc nhưng lại ngon hơn rất nhiều khi kết hợp với rau ngót. Một tuần mẹ thêm canh rau ngót nấu thịt nạc vào thực đơn ăn của mình, khoảng 2 – 3 lần vừa để đổi bữa lại vừa cải thiện chất lượng sữa cho con bú.
Tôm cá kho nghệ là món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh bổ dưỡng mẹ nhất định cần lưu vào thực đơn. Tôm và cá là hai loại hải sản rất giàu canxi, tốt cho xương khớp. Còn nghệ là cây thân thảo lâu năm thuộc họ Gừng vốn đã rất nổi tiếng trong việc giúp vết thương mau lành và không để lại sẹo. Tinh chất curcumin – một hoạt chất giảm đau, kháng khuẩn, kháng viêm quý giá có trong nghệ có công dụng giúp kháng viêm, kháng nấm. Tinh chất curcumin khi ngấm sâu vào cơ thể sẽ giúp cho tử cung co bóp để đẩy sạch sản dịch ra ngoài, đề phòng bị ứ kinh và đau bụng cho sản phụ. Đồng thời, curcumin trở thành chất kháng sinh tự nhiên ngăn ngừa viêm nhiễm vùng kín, nhiễm khuẩn hệ sinh dục cũng như mau lành vết mổ hay là vết rạch tầng sinh môn cho sản phụ và giảm tỷ lệ để lại sẹo sau này.
Bởi vậy, món ăn này vừa tốt cho xương khớp vừa giúp vết thương của mẹ sau sinh mổ mau lành. Tuy nhiên tôm, cá có tính hàn, để tránh lạnh bụng thì mẹ sau sinh mổ không nên thêm món này vào thực đơn quá thường xuyên.
Một món ăn lợi sữa mẹ không thể bỏ qua trong thực đơn sau sinh mổ đó chính là cháo chân dê. Thịt dê là loại thịt rất giàu vitamin với các vitamin nhóm B (B1, B3, B9, B12), vitamin K, E, protein, axit amin, axit béo omega 3, omega 6, các khoáng chất (canxi, kẽm, sắt, mangan,…) giúp mẹ sau sinh mổ có nhiều sữa cho con bú và phục hồi cơ thể sau mổ nhanh chóng.
Tuy nhiên, mẹ cần lưu ý thịt dê rất bổ dưỡng nhưng mẹ sau sinh không nên ăn quá nhiều vì có thể tăng nguy cơ viêm nhiễm trong cơ thể, khiến vết mổ lâu lành đối với mẹ sinh mổ. Các chuyên gia khuyên đối với mẹ sau sinh mổ chỉ nên ăn 1 - 2 bữa cháo dê/ tuần, kết hợp cùng các món cháo bổ dưỡng khác như cháo móng giò, cháo lươn, cháo rau ngót thịt lợn…
Dạ dày lợn hầm hạt sen - Món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh
Dạ dày lợn hầm hạt sen là món ăn rất tuyệt và bổ dưỡng dành cho các mẹ sau sinh mổ. Theo đông y, tâm sen có tác dụng an thần giúp mẹ dễ đi vào giấc ngủ hơn, giảm mệt mỏi, stress. Phần thịt sen lại chứa nhiều chất dinh dưỡng đặc biệt là protein và vitamin. Còn dạ dày heo thì có tác dụng lành da, cải thiện hệ tiêu hóa. Dạ dày heo hầm hạt sen là món hầm quen thuộc được chế biến từ nguyên liệu chính là: dạ dày lợn, hạt sen, và các loại gia vị khác mang đến món hầm, bùi bùi cực bổ dưỡng cho thực đơn của bà đẻ.
Ngoài hạt sen với dạ dày lợn, mẹ có thể nấu chè hạt sen, cháo hạt sen kết hợp cùng với một số loại hạt khác cũng mang lại tác dụng lợi sữa rất tốt.
Canh đu đủ xanh nấu chân giò
Món chân giò nấu đu đủ là một món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh rất phổ biến. Chân giò là một trong những phần thịt ngon được nhiều người ưa thích bởi trong chân giò chứa rất nhiều protein và canxi. Theo Đông y, đu đủ xanh là loại quả có tính hàn, vị ngọt nhạt, giàu dưỡng chất với rất nhiều vitamin A, B, C, D, E,… và khoáng chất, protein, chất béo. Đu đủ xanh chứa nhiều công dụng tuyệt vời với các mẹ sau sinh như:
Nhuận tràng, ngăn ngừa táo bón: Đu đủ xanh giàu chất xơ, giúp việc tiêu hóa trong dạ dày diễn ra dễ dàng hơn và loại bỏ bớt các độc tố ở đại tràng ra ngoài.
Giảm sưng và nhiễm trùng: Các loại vitamin đa dạng trong đu đủ xanh giúp cơ thể tăng cường hệ thống miễn dịch và giúp các vết thương mau lành. Nhờ vậy, các mẹ sinh mổ hoặc phải rạch tầng sinh môn sẽ hạn chế được nguy cơ nhiễm trùng và sưng đau khi ăn nhiều đu đủ xanh.
Lợi sữa: Đu đủ xanh chứa đa dạng khoáng chất và vitamin nên giúp cơ thể bổ sung được nhiều chất cần thiết để tạo sữa và tăng chất lượng sữa, khiến nguồn sữa mẹ mát hơn.
III. Một số lưu ý khi dùng các món ăn lợi sữa sau sinh mổ
Sau sinh mổ, người mẹ không thể dùng thức ăn bình thường ngay được vì vết rạch ở bụng khá lớn và nó sẽ cực kỳ đau đớn nếu như mẹ ăn no hoặc phải tiêu hóa thức ăn cứng.
Vì vậy, trong hai 2 giai đoạn ngay sau sinh mổ (kéo dài khoảng 1 tuần) và giai đoạn bắt đầu phục hồi (tính từ tuần tiếp theo trở đi), mẹ sinh mổ nên lưu ý trong chế độ ăn uống để vừa có thể phục hồi nhanh chóng vừa có đủ sữa cho con bú.
- Chất lỏng: Thực phẩm nhiều sữa sau sinh mổ cực điển hình
Thành phần chính của sữa là nước, và đó là lý do tại sao nếu sản phụ muốn nhiều sữa sau sinh mổ cho con bú thì mẹ phải bổ sung chất lỏng vào thực đơn của mình.
Các bác sĩ khuyến cáo rằng một bà mẹ dù sinh thường hay sinh mổ cũng phải uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, ngoài ra có thể bổ sung thêm chất lỏng từ sữa, nước dừa, nước trái cây và súp.
- Những thức ăn dễ tiêu hóa: Cung cấp dinh dưỡng cho sữa mẹ, giảm táo bón
Các ứng cử viên thích hợp nhất trong nhóm này là cháo loãng, sữa chua, sữa tươi, canh rau hay súp. Những loại thức ăn này vừa giàu vitamin vừa rất dễ nuốt và hầu như mẹ sau sinh mổ không cần cố gắng quá nhiều để nghiền nhỏ thức ăn.
Điều quan trọng hơn nữa, đây chính là nguồn cung cấp dưỡng chất cơ bản giúp người mẹ có nhiều sữa hơn sau cuộc mổ đẻ. Ngoài ra, những thức ăn này còn bổ sung chất xơ, dinh dưỡng và các lợi khuẩn tốt cho đường ruột, hỗ trợ giảm táo bón và rút ngắn thời gian liền lại vết thương. Do đó, mẹ nên ăn sữa chua, sữa tươi…trong bữa ăn nhẹ hàng ngày. Mẹ có thể thay đổi bằng cách dùng sữa chua xay sinh tố cùng các loại hoa quả lợi sữa để tạo ra nhiều hương vị ngon hơn.
- Protein dễ tiêu hóa: Cần thiết cho sự phát triển của tế bào mới sau sinh mổ, giúp lợi sữa
Sinh mổ đồng nghĩa với việc mẹ sẽ bị rạch một vết khá lớn ở bụng, và cơ thể phải sản xuất ra rất nhiều tế bào mới để làm lành vết thương đó. Khi vết thương lành lại, cơ thể sẽ bớt đau đớn và việc tiết sữa cũng sẽ diễn ra thuận lợi hơn. Để đảm bảo quá trình này diễn ra suôn sẻ, bổ sung các loại thức ăn giàu protein vào thực đơn là việc các mẹ sau sinh mổ nên làm.
Các thức ăn chứa protein dễ tiêu hóa mà một bà mẹ sinh mổ nên ăn trong tuần đầu sau sinh nên cho vào thực đơn bao gồm các loại đậu đỗ, thịt lợn nạc và sữa.
- Vitamin C: Chống nhiễm trùng sau sinh mổ, tăng sức đề kháng cho sữa mẹ
Vitamin C làm tăng các glubulin miễn dịch IgA và IgM, tăng hoạt tính của bạch cầu, từ đó làm tăng tốc quá trình phục hồi vết thương, tái tạo tế bào và chống lại các bệnh nhiễm trùng. Khi vitamin C đi vào sữa mẹ, chúng giúp trẻ bú mẹ có sức đề kháng khỏe hơn, bởi vì vốn dĩ trẻ sinh mổ thường yếu hơn trẻ sinh thường, nhất là hệ hô hấp. Các thực phẩm giàu vitamin C giúp sản phụ sinh mổ lợi sữa, nhanh phục hồi là bông cải xanh, cà chua, dâu tây, cam, bưởi, đu đủ.
- Sắt: Mẹ sau sinh mổ ăn để nhiều sữa, bổ máu
Sắt đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc duy trì nồng độ hemoglobin để vận chuyển oxy từ phổi đến tất cả các cơ quan tham và gia cấu tạo vào nhiều enzyme. Sự thiếu hụt sắt sau sinh mổ dẫn đến thiếu máu, ảnh hưởng đến việc tiết sữa và nó đòi hỏi người mẹ sinh mổ phải bổ sung nhiều sắt vào thực đơn ăn uống.
Vì vậy nếu muốn có đủ dưỡng chất và nhiều sữa sau sinh mổ cũng như nhanh hồi phục sức khỏe, mẹ hãy chú ý đến những thực phẩm giàu sắt như quả sung, gan động vật, thịt bò, hàu, các loại đậu đỗ.
- Canxi: Giúp mẹ sinh mổ nhiều sữa, sữa giàu canxi tốt cho xương khớp
Canxi không chỉ đóng vai trò đặc biệt với xương khớp mà còn có vai trò nhất định với cơ bắp, hệ miễn dịch và hệ thần kinh.
Một thực đơn ăn uống đủ dưỡng chất và canxi có thể giúp sản phụ sau sinh mổ có được cơ thể khỏe mạnh, nhiều sữa, sữa giàu dinh dưỡng. Khi con bú mẹ, một lượng canxi đáng kể sẽ vào cơ thể, giúp con có được hệ xương khớp chắc khỏe và hàng rào đề kháng tốt.
Các thực phẩm giàu canxi lành mạnh mà một người mẹ sau sinh mổ nên cho vào thực đơn là đậu hũ, cải xoăn, sữa, rau chân vịt.
- Chất xơ: Tốt cho hệ tiêu hóa, lợi sữa sau đẻ mổ
Ngay cả khi vết thương đang bắt đầu lành lại thì người mẹ vẫn phải đối mặt với những trận táo bón khủng khiếp. Chúng khiến mẹ mệt mỏi mỗi khi đi vệ sinh, không dám ăn uống vì hễ ăn là lại sợ táo bón! Và thế là lượng sữa cần thiết lại ngày một ít đi.
Đừng lo lắng! Các thực phẩm giàu dưỡng chất với chất xơ mà điển hình nhất là rau xanh và hoa quả tươi sẽ giúp mẹ sinh mổ giải quyết vấn đề này. Hãy chắc chắn rằng trong thực đơn của mẹ có ít nhất 2 phần rau xanh và 3 phần hoa quả tươi mỗi ngày nhé!
Ngoài ra mẹ sau sinh mổ cũng cần kết hợp cần kết hợp các yếu tố bên ngoài cùng với chế độ dinh dưỡng của mình như:
